Tężec, chociaż w dzisiejszych czasach stanowi rzadkie zjawisko, wciąż pozostaje potencjalnie groźnym schorzeniem, które może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Niestety, nadal wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, czym jest ta choroba, jak się objawia oraz jakie są najczęstsze przyczyny. Oto kilka najważniejszych kwestii oraz działania profilaktyczne, które pomogą nam uniknąć zachorowania na tężec!
Czym jest tężec i jakie są jego przyczyny?
Tężec to poważna choroba zakaźna, wywołana przez bakterię Clostridium tetani. Może się ona znajdować w glebie, kurzu, na przedmiotach codziennego użytku, a także w przewodzie pokarmowym niektórych zwierząt. Sam czas między zakażeniem a wystąpieniem pierwszych objawów waha się w granicy 2-21 dniami, jednak najczęściej jest to 7-8 dni. Ogólnie mówi się, że im dalej zakażona rana znajduje się od ośrodkowego układu nerwowego (np. mózg czy rdzeń kręgowy), tym dłuższy okres wylęgania. Jeśli chodzi o przyczynę rozwoju tężca, to mowa tutaj przede wszystkim o wszelkiego rodzaju ranach, które w ciągu doby nie zostały odpowiednio oczyszczone i zaopatrzone. Nieleczona, może prowadzić do zgonu. A jak przebiega zakażenie tężcem?
Wniknięcie bakterii
Bakterie Clostridium tetani mogą dostać się do organizmu poprzez uszkodzoną skórę, rany, otarcia, ukłucia czy nawet poprzez błony śluzowe lub przewód pokarmowy w przypadku spożycia zanieczyszczonej żywności. Szczególnie ryzykowne są rany głębokie, zanieczyszczone substancjami zawierającymi bakterie, takie jak gleba czy kurz.
Rozwój bakterii
Clostridium tetani rozwija się w warunkach ubogotlenowych, czyli tam, gdzie ilość tlenu jest ograniczona. Głębokie rany, szczególnie te, które są zanieczyszczone ziemią lub innymi substancjami, tworzą środowisko sprzyjające rozwojowi bakterii.
Produkcja toksyny tężcowej
Po dostaniu się do organizmu, bakterie Clostridium tetani wytwarzają toksynę tężcową. To właśnie toksyna jest głównym czynnikiem powodującym objawy tężca. Działa ona na układ nerwowy, powodując nadmierną stymulację mięśni i skurcze.
Jak objawia się tężec?
Tężec charakteryzuje się sztywnością mięśni i skurczami, które wynikają z działania toksyny tężcowej wydzielanej przez bakterię Clostridium tetani. Objawy tężca mogą się stopniowo nasilać, a ich nasilenie może różnić się w zależności od indywidualnych warunków pacjenta. Początkowo pojawiają się mało charakterystyczny ból głowy i okolicy rany, a także, drżenie czy uczucie mrowienia. Występuje także bezsenność, w której nie pomaga nawet wysokiej jakości materac Płock lub inne akcesora sypialniane dostępne w sklepach internetowych hilding.pl czy sleepinghouse.pl. Natomiast za główne objawy uznaje się:
- sztywność mięśni – charakterystyczny objaw, który początkowo może dotyczyć mięśni szczęki, co utrudnia otwieranie ust,
- bolesne skurcze mięśni – mogą one występować w odpowiedzi na najdrobniejsze bodźce, a także są bardzo intensywne oraz powodują duży dyskomfort,
- gorączka i ogólne złe samopoczucie – pojawia się także gorączka, ogólne złe samopoczucie i zmęczenie, które towarzyszą także zaawansowanemu etapowi tężca.
Dodatkowo mogą wystąpić łukowate wygięcia ciała, napady kilkuminutowych drgawek czy wzrost ciśnienia krwi. Pamiętajmy jednak, że zachorowania na tężec różnią się między sobą ciężkością przebiegu. Z uwagi na to wyróżnia się stan lekki, średni, ciężki oraz piorunujący. Oznacza to, że stopień i intensywność objawów jest od nich ściśle uzależniony.
Tężec – działania profilaktyczne
Na co dzień podejmujemy szereg czynności – prywatnych oraz zawodowych, które mogą prowadzić do zakażenia laseczką tężca. Warto zatem wiedzieć, jakie są podstawowe działania profilaktyczne. Obejmują one trzy najważniejsze kwestie – jakie?
Po pierwsze – szczepienia
Rutynowe szczepienia przeciw tężcowi są podstawowym środkiem profilaktycznym. Zawierają one toksoid tężcowy, który stymuluje produkcję przeciwciał chroniących przed toksyną wydzielaną przez bakterię Clostridium tetani. Standardowo w wielu krajach szczepienia przeciw tężcowi są podawane w dzieciństwie i regularnie odnawiane co 10 lat u dorosłych.
Po drugie – dbanie o ranę
W przypadku wszelkich ran nawet tych pozornie niewielkich, ważne jest ich staranne oczyszczenie. Bakterie tężca mogą dostawać się do organizmu przez rany, dlatego rzetelna opieka nad raną może zmniejszyć ryzyko zakażenia. Dezynfekcja, mycie wodą i mydłem oraz stosowanie antyseptycznych substancji mogą pomóc w zapobieganiu zakażeniom.
Po trzecie – dostosowanie się do wymagań zawodowych
Osoby pracujące w środowiskach, gdzie istnieje ryzyko urazów zakaźnych, takich jak rolnicy czy pracownicy budowlani, powinny szczególnie zwracać uwagę na cykl szczepień przeciw tężcowi. Zaleca się również, aby niedaleko miejsca pracy znajdowała się apteczka z wszystkimi niezbędnymi rzeczami. W ten sposób będziemy w stanie udzielić sobie pierwszej pomocy, gdy pojawia się większe lub mniejsze rany.
W miarę jak kontynuujemy walkę z chorobami zakaźnymi, tężec przypomina nam, że nasze zdrowie jest w dużej mierze w naszych rękach. Działając zgodnie z zaleceniami medycznymi, dbając o higienę osobistą i przestrzegając cyklu szczepień, możemy zbudować solidną tarczę obronną dla siebie i dla społeczności.
